|
Obama với Việt Nam và Việt Nam với Obama
Bùi Tín
Hoa Kỳ có tổng thống mới.
Tổng thống Hoa Kỳ tập trung nhiều quyền lực, vừa là Nguyên thủ
Quốc gia, vừa là người cầm đầu Chính phủ hay Nội các, lại cũng là
Tổng tư lệnh các lực lượng hải lục không quân của cường quốc giàu
mạnh nhất thế giới.
Rồi đây, với tổng thống mới, mối quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam sẽ ra
sao đây ? Obama sẽ quan tâm đến Việt Nam nhiều hay ít, có góp phần
tích cực thúc đẩy công cuộc dân chủ hóa, hỗ trợ mạnh mẽ dân ta giành
lại tự do và nhân quyền, nhất là quyền tự do báo chí và tự do tôn
giáo hay không ? Một vấn đề đang được đặt ra.
Obama, ông là ai ?
Đă có nhiều nhận định sâu sắc về Tổng thống Mỹ thứ 44 , 47 tuổi,
từng là giáo sư, luật sư, tổng biên tập một tạp chí lớn Luật pháp,
Thượng nghị sĩ, nhà hoạt động xă hội nhiệt t́nh, xuất thân từ giới
b́nh dân, thành đạt chủ yếu dựa vào ư chí và nghị lực tự lập của
chính bản thân ḿnh.
Đối với Việt Nam, nhận thức, thái độ và chính sách của chính
quyền Obama sẽ ra sao ? Ông ít kinh nghiệm về ngoại giao, hiện mới ở
thời kỳ tập sự. Mỹ kết thúc cuộc chiến ở Việt Nam năm 1973, khi cậu
học sinh Obama mới 12 tuổi.
Thế nhưng với Obama, không phải không có một điểm thuận lợi nào
cho cuộc đấu tranh cho tự do, dân chủ ở Việt Nam. Ngược lại. Có thể
kể những lợi điểm sau:
- Obama có nguồn gốc Kenya, một nước ở phía đông châu Phi,
nguyên là thuộc địa của Bồ Đào Nha rồi của đế quốc Anh, được trao
trả độc lập từ tháng 12-1963; Obama cũng sống thời nhỏ, từ 6 đến 10
tuổi với mẹ và bố dượng ở Indonesia; theo báo Mỹ và Nhật, Obama am
hiểu khá rơ nền văn hoá châu Phi và châu Á, dễ thông cảm với dân các
nước thuộc địa cũ, chậm tiến, chưa có tự do nhân quyền. Ông nói tên
người và tên địa phương ở châu Phi và châu Á khá là chuẩn, không lơ
lớ ngọng nghịu, nói sai như nhiều chính khách Mỹ;
- Obama từng hoạt động thời sinh viên trong các tổ chức t́nh
nguyện - xă hội và tổ chức đấu tranh cho quyền dân sự của công dân ở
vùng ngoại ô Chicago, với tinh thần dấn thân gương mẫu, do đó Obama
tổng thống dễ thông cảm và am hiểu hoàn cảnh bất công, bất b́nh đẳng
của dân ta do sự cai trị độc quyền độc đoán của đảng cộng sản;
- thêm nữa, từng là giáo sư ngành luật, chuyên dạy về môn luật
hiến pháp, bà vợ Michelle cũng là luật sư, Obama c̣n kiêm 4 năm là
nhà báo, Tổng biên tập tạp chí Luật pháp, nên Obama tổng thống có
điều kiện để nhạy cảm và phản ứng đúng mức với những hiện tượng chà
đạp pháp luật, xử án bất công, trói tay các nhà báo, cấm báo tư nhân
một cách quá ư ngang ngược ở Việt Nam;
- Obama khi tranh cử từng hứa hẹn một kiểu cách cầm quyền có đạo
lư, thiết thực, xắn tay hành động thật sự (real action), nói là làm,
nhắm vào hiệu quả, luôn dựa vào quần chúng, lắng nghe quần chúng ở
cơ sở, nhằm tới đích thay đổi bộ mặt của đất nước và thay đổi cả thế
giới theo hướng tiến bộ, kiểu cầm quyền như thế thật là hay nếu áp
dụng được.
Thời cơ đó chứ đâu nữa !
Kinh nghiệm đấu tranh chống độc đoán đảng trị giành lại tự do
dân chủ, nhân quyền dạy cho chúng ta bài học sâu sắc nhất là: phải
tự lập, tự chủ, kết hợp chặt trong ngoài nước, dựa vào sức dân ḿnh
là chủ yếu, không dựa dẫm, ỷ lại, khoanh tay chờ đợi thời cơ hay
ḷng tốt của những ai đó khác.
Với quan niệm tự lập, tự cường, tự chủ, tất cả những lực lượng
dân chủ, tiến bộ, yêu nước ở trong và ngoài nước hăy bật dậy, coi
việc có một tổng thống một chính quyền mới trẻ trung, năng động,
mang một số lợi điểm đối với sự nghiệp dân chủ hóa nước ta, là một
thời cơ quư báu và hiếm có. Những lợi điểm ấy nếu chúng ta không
cùng nhau, thuyết phục nhau, vẫy gọi nhau tận dụng th́ rồi sẽ bị bỏ
qua, tuột khỏi tay, không thành lợi điểm, cũng chẳng thành thời cơ
nữa.
Thêm nữa, sự yếu kém đến cùng cực của chế độ cầm quyền hiện tại,
uy tín tụt xuống đến mức thảm hại của một bộ chính trị 14 người từng
cam kết chống tham nhũng như chống giặc nội xâm nay lại quay ngoắt
lại che chở bọn trùm tham nhũng, bỏ tù những công dân tích cực chống
tham nhũng nhất, c̣n bị báo chí nước ngoài ở Mỹ, Nhật và Pháp chỉ
trích v́ lờ đờ không có chút nhuệ khí nào để hợp tác với bạn phanh
phui nhũng vụ tham nhũng cực lớn ở ngành giao thông và ngân hàng (vụ
Pacific và vụ Nexon); cũng lại là lúc họ tỏ ra quỵ luỵ khuất phục và
nhượng bộ bọn bá quyền phương Bắc, lấn chiếm từ đất đai đến lănh hải
và hải đảo của Tổ quốc, khủng bố các chiến sĩ yêu nước chống xâm
lược. Đây là thêm một cơ hội, một lợi thế đấu tranh chúng ta cần tận
dụng không thể bỏ qua.
Cũng cần nhận ra sự thật là nhóm cầm quyền trong nước, qua báo
chí được họ kèm chặt có vẻ tích cực "bỏ phiếu", vận động cho McCain,
và rất e ngại Obama. Ngược lại, các chiến sĩ dân chủ, tuổi trẻ, trí
thức tiến bộ trong nước có nhiều cảm t́nh với Obama. Điều này cho
thấy rơ thêm lợi điểm của Obama trong cuộc đấu tranh cho tự do, dân
chủ, nhân quyền ở nước ta.
Những hành động thiết thực
Trước t́nh h́nh mới mẻ hiện nay, mọi lực lượng dân chủ yêu nước
hăy nh́n lại ḿnh, đánh giá thời cuộc cho thật sát đúng, không lạc
quan tếu ỷ lại vào người khác, nước khác, cũng không bi quan cho
rằng các nước đều bận rộn giải quyết cuộc khủng hoàng kinh tế-tài
chính đang lan rộng.
Trên đất Mỹ, sau cuộc tranh cử sôi nổi, quyết liệt, đôi khi rất
căng, nay các đảng phái đối lập lại cố kết ḥa đồng chung sức xây
dựng đất nước. Cộng đồng ta ở Mỹ sau khi tranh cử quyết liệt, người
chọn McCain người chọn Obama, nay cũng là lúc chung ḷng ủng hộ hết
ḿnh tổng thống mới không phân vân e ngại.
Việc cấp bách là các tổ chức chính trị, xă hội văn hoá của cộng
đồng hăy chủ động tiếp xúc với bộ máy chính quyền mới, với các vị
đại biểu dân cử mới ở cấp cơ sở, quận, tiểu bang đến trung ương,
tŕnh bày cho thật rơ t́nh h́nh cộng đồng cũng như t́nh h́nh trong
nước, để chính quyền Obama ở mọi cấp đều quan tâm, t́m hiểu và có
thái độ phù hợp với yêu cầu tự do hóa, dân chủ hóa ở nước ta.
Một hướng rất nên xúc tiến là chuẩn bị tiếp cận với bộ trưởng
ngoại giao mới, các thứ trưởng, trợ lư bộ trưởng, các vụ trưởng
thuộc bộ ngoại giao mới, góp ư ngay thật với các vị đó về t́nh h́nh
rất nghiêm trọng về vi phạm tự do và nhân quyền ở Việt Nam - đặc
biệt là về tự do báo chí và tự do tôn giáo; rất cần lưu ư họ rằng
một số quan chức ngoại giao Mỹ vừa qua đă bị Hà Nội lừa để dắt dẫn
đến nhận xét rằng "chính quyền vừa có tiến bộ rơ rệt vừa c̣n tồn tại
một số vấn đề cần thúc đẩy"; thật ra một số tiến bộ chỉ mang tính
chất h́nh thức, chiến thuật, nhằm che dấu mặt bản chất và chiến lược
là đàn áp, là trừng phạt, là bóp ngẹt tự do và dân chủ của công dân.
Trong Ban chuyển tiếp chính quyền của tổng thống mới Obama có
một chuyên gia gốc Việt, ông Linh Nguyễn, vốn ở tiểu bang New
Mexico. Rồi sẽ có thể có một số người gốc Việt nữa. Những việc như
thế có thể tạo nên những mối quan hệ để vấn đề Việt Nam được chú ư
trong chính sách của chính quyền Obama.
Người Việt Nam ghi lại lời của tổng thống Obama trong diễn văn
thắng cử đêm 4-11-2008: "...quyền lực thật sự của nước Mỹ không phải
đến từ vũ khí, tiền bạc mà từ sức mạnh dài lâu của lư tưởng dân chủ,
tự do, cơ hội và niềm hy vọng vững chắc " ("... the true strength of
our nation comes not from the might of our arms or the scale of our
wealth, but from the enduring power of our ideals: democracy,
liberty, opportunity and unyielding hope").
Trước khi mong muốn chính quyền Obama quan tâm đến Việt Nam,
chính Việt Nam ta, những người dân chủ Việt Nam cần chủ động tiếp
cận Obama trước.
Cộng đồng người Việt trong và ngoài nước cần đến một nhận thức
mới làm cơ sở cho những hành động và sáng kiến mới. Ở ngoài nước, đă
đến lúc bà con ta làm mới chính ḿnh, từ bỏ sớm những chia rẽ, đố kỵ
không đáng có, hoài nghi nhau và chụp mũ cho nhau về những vụ việc
chẳng đâu vào đâu, chẳng đáng ǵ, chỉ làm lợi và làm tṛ cười cho
chính quyền độc đoán tham nhũng ở trong nước. Hăy biết quư trọng sức
ḿnh, không lăng phí sức và thời gian vào những chuyện nhỏ nhặt và
nhỏ nhen, đồng thời quư trọng các anh chị em dân chủ ở trong nước,
đừng nghi ngờ oan uổng cho những anh chị đă chứng tỏ sự dấn thân dứt
khoát và nghị lực đấu tranh bất khuất của ḿnh.
Với chúng ta, khẩu hiệu lớn "Thay đổi", "Chúng ta có thể thay
đổi" (We Can Change) của nhiệm kỳ Obama cũng có nhiều ư nghĩa. Thay
đổi cộng đồng, thúc đẩy phong trào để thay đổi dất nước, thay đổi
chế độ theo hướng Tự do, Dân chủ và Hội nhập với Thế giới hiện đại !
Paris 20-11-2008
Bùi Tín |
