Cái khó của các nhà đàm
phán ODA
Tư Giang
- Cho đến trước hội
nghị Nhóm tư vấn các nhà tài trợ quốc tế với chính phủ (CG) diễn ra
sáng nay (4/12), đă có nhiều băn khoăn về mức cam kết hỗ trợ phát
triển chính thức (ODA) cho năm 2009.
Những băn khoăn đó xuất
phát từ thực tế là các nước cho vay có thể cắt giảm viện trợ do kinh
tế toàn cầu suy thoái, tốc độ giải ngân các dự án ODA ở Việt Nam
chậm lại do giá cả và lạm phát tăng cao, và đặc biệt là vụ PCI.
Câu hỏi đặt ra là, nếu
cam kết năm nay giảm so với mức 5.4 tỷ USD của năm ngoái, th́ có
phải là thất bại cho các nhà đàm phán?
Tuy nhiên, những dấu hiệu
hậu trường cho thấy, cam kết ODA cho Việt Nam năm 2009 có thể sẽ
không suy giảm.
WB và ADB giữ nguyên
cam kết
Cho đến trước cuộc họp CG
hôm nay tại Hà Nội, các quan chức Vụ Kinh tế đối ngoại thuộc Bộ Kế
hoạch Đầu tư vẫn tiến hành những cuộc tiếp xúc với các nhà tài trợ
lớn như WB, ADB và Nhật Bản.
Một trong những nội dung
chính của các cuộc tiếp xúc đó là thảo luận về khả năng cam kết của
các nhà tài trợ này cho Việt Nam năm tới, trong bối cảnh khủng hoảng
kinh tế toàn cầu tăng cao.
Ông Hoàng Viết Khang, Vụ
phó Vụ Kinh tế đối ngoại tiết lộ, chính sách của hai nhà tài trợ lớn
là WB và ADB không thay đổi ǵ. "Chúng tôi đă liên hệ với hai
ngân hàng này th́ được biết, cam kết của họ trong giai đoạn 2009 và
2010 sẽ không giảm so với trước", ông Khang nói mà không đề cập
đến nhà tài trợ Nhật Bản.
Trong khi đó, quyền
Trưởng đại diện quốc gia của WB Martin Rama cho biết, WB vẫn muốn
duy tŕ mức cam kết khoảng 1 tỷ USD vốn ODA một năm cho Việt Nam.
Bên cạnh đó, WB cũng đă
đồng ư cấp khoản tín dụng trị giá 1,5 tỷ USD lăi xuất thấp trong
ṿng 3 năm tới, và Việt Nam được chọn là một trong năm quốc gia đang
phát triển được ưu tiên vay vốn hỗ trợ ưu đăi không lăi xuất của WB
trong năm 2008.
Cả Chính phủ và WB cùng
đang xem xét các thủ tục để kư kết các hiệp định lớn trong năm 2009
bao gồm dự án phát triển thuỷ điện (100 triệu USD), dự án phát triển
năng lượng tái tạo (150 triệu USD), dự án đảm bảo chất lượng đào tạo
trường học (100 triệu USD).
Những tín hiệu từ ADB
cũng cho thấy cam kết ODA có vẻ lạc quan. Chính phủ đă lên danh sách
một loạt các dự án lớn để kư với ADB trong năm tới, bao gồm dự án
sản xuất điện Cà Mau (400 triệu USD), dự án đường vành đai 2 tại TP.
HCM (300 triệu USD) trong năm tới.
"Đau đầu" với PCI
Tuy vậy, nhiều cặp mắt
đang nh́n về phía Nhật Bản, nhà tài trợ lớn nhất cho Việt Nam và
đang chịu tác động của vụ PCI, liên quan đến quan chức bị cho là
nhận hối lộ ở dự án Đại lộ Đông - Tây tại TP. Hồ Chí Minh.
Trước Hội nghị CG, các cơ quan đại diện của Nhật Bản từ chối mọi
cuộc phỏng vấn báo chí về chủ đề này.
Tuy vậy, việc chính phủ
hai nước thiết lập Uỷ ban phối hợp để ngăn chặn tham nhũng trong sử
dụng ODA - một động thái chưa từng có tiền lệ cho cả hai bên, và Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ tham dự Hội nghị CG cho thấy thái độ nghiêm
túc như thế nào đối với vụ việc này.
Trưởng đại diện Bộ Phát triển Anh quốc (DFID), bà Fiona Lappin cho
hay cộng đồng quốc tế đang theo dơi sát diễn biến của vụ việc này. "Đối
với trường hợp PCI, chúng tôi ủng hộ Chính phủ Việt Nam trong việc
theo đuổi quyết tâm vụ này đến cùng và chúng tôi sẽ theo dơi diễn
tiến t́nh h́nh rất chặt chẽ", bà nói.
Một quan chức cao cấp của
Bộ Kế hoạch Đầu tư, người vừa tiếp xúc với các quan chức cao cấp của
Nhật Bản tại Hà Nội xác nhận rằng đang "rất đau đầu" v́ vụ này trước
cuộc gặp CG.
Kể từ khi các nhà tài trợ
quốc tế tái khởi động chương tŕnh ODA cho Việt Nam tháng 11 năm
1993 đến nay, đă có tới 22 tỷ USD được giải ngân trong tổng số 42,5
tỷ USD vốn ODA cam kết.
Cho đến gần đây, Việt Nam
luôn được coi là một trong những quốc gia sử dụng hiệu quả vốn ODA
nhất trên thế giới, với tỷ lệ đói nghèo giảm từ khoảng 58% năm 1992
xuống khoảng 15% năm 2007.
Tuy Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có thu nhập trung b́nh 1.000
USD/người vào năm 2010 - điều kiện để cắt giảm ODA ưu đăi - nhưng
trước mắt sẽ c̣n nhiều việc phải làm, cả với Chính phủ và với các
nhà tài trợ.
Bà Lappin nhận định, v́
lẽ đó cam kết ODA của các nhà tài trợ cho Việt Nam sẽ không chịu tác
động nhiều. Bà nói: "Các nhà tài trợ nhận thấy một điều là Việt
Nam vẫn có nhu cầu lớn nhận trợ giúp từ bên ngoài. Hơn nữa, xét về
mặt chính sách, người ta không thể thay đổi chính sách nhanh như vậy…
Hiện tại chúng tôi cũng đă trao đổi với các bạn đồng nghiệp để xem
mức hỗ trợ của chúng tôi nên là như thế nào trong vài năm tới".
Tư Giang
Việt Nam luôn được coi là
một trong những quốc gia sử dụng hiệu quả vốn ODA nhất trên thế giới. |