Giấc mơ Mỹ, giấc
mơ Việt Nam
Luật sư Lê Quốc Quân
Barack Obama đă thắng cử và trở thành tổng thống thứ 44 của Hợp
chủng quốc Hoa Kỳ. Ông thắng làm cho tôi và một người bạn buồn.
Tôi mong John McCain thắng v́ một t́nh cảm cá nhân đặc biệt c̣n
bạn tôi cay cú v́ không kịp nói câu: “Chúng tôi từng bỏ tù một tổng
thống Mỹ”.
Nhưng cả hai chúng tôi đều khâm phục cho nền dân chủ Mỹ. Quả
thật, người Mỹ thường là không bầu nhầm tổng thống. Đă có lúc đứng
trước hai thiệt hại, bao giờ họ cũng biết chọn cái ít thiệt hại hơn.
Giấc mơ Mỹ -
American Dream
Lịch sử ngắn ngủi của Hoa Kỳ chứng tỏ sự khôn ngoan một cách già
dặn của người Mỹ. Trong suốt 232 năm qua kể từ ngày lập quốc vào năm
1776, “Giấc mơ Mỹ” vẫn sống mạnh mẽ. Nó chứng minh khả năng thay đổi,
điều chỉnh để tiếp tục đi lên.
Hoa Kỳ là một quốc gia đặc biệt khi cho phép sự phát triển b́nh
đẳng trong đa dạng. Mỗi người đều rất tự do, có thể theo đuổi ước mơ
riêng nhưng vẫn đến với nhau trên một nền tảng pháp luật chung.
Họ đă đến với nhau v́ sự khát khao tự do, v́ sự thịnh vượng vật
chất và những giá trị b́nh đẳng và dân chủ. Hàng trăm ngàn người reo
ḥ theo tỷ lệ phiếu bầu được kiểm cho ta thấy không khí thực sự của
một ngày hội. Sự sôi động cuồng nhiệt thể hiện ư nghĩa lớn lao của
từng lá phiếu.
“Giấc mơ Mỹ” vẫn tiếp tục thôi thúc nhiều người. Hàng ngàn dân
Mexico vẫn hằng ngày mong thoát qua được đường biên giới để vào đất
Mỹ. Hàng trăm ngàn người Việt đă bỏ mạng để kiếm t́m một chỗ trú bên
kia bờ đại dương, Những người đă định cư tiếp tục đưa con cháu, họ
hàng sang Mỹ.
Nhiều nhà khoa học, dù nhớ về cố quốc, nhưng vẫn mong được kéo
dài hơn thời gian ở một văn pḥng chuyên môn hoặc một giảng đường ở
Mỹ.
Nếu ở Việt Nam
Nếu như Barack Obama sinh ra ở Việt Nam, liệu ông ấy có được bầu
làm chủ tịch nước hay không ? Câu trả lời chắc chắn là không, v́ ông
ấy không thuộc diện 'cán bộ được quy hoạch'.
Không ít người vẫn trách tôi dại dột rời bỏ những cơ hội ở Mỹ để
về Việt Nam đối mặt với song sắt nhà tù.
Trước hết ông ấy không phải là “cháu ngoan Bác Hồ”, không phải
là “đội viên ưu tú”, đoàn viên đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh, vào đảng dự bị, được chính thức, được quy hoạch và qua bao
nhiều nấc bậc nhiêu khê khác trong đảng chứ không phải thông qua lá
phiếu của nhân dân.
Hơn nữa ông đă từng liên hệ với “các nhân vật thuộc phong trào
phản chiến” tương tự như các nhà bất đồng chính kiến bây giờ. Nhưng
trên hết, ông đă trúng cử v́ ông kêu gọi sự đổi thay, một điều mà
ông có thể bị bắt bỏ tù tại đất nước đă từng gọi là “dân chủ gấp
triệu lần tư bản” .
Thế nhưng, ông đă đắc cử v́ đất nước Mỹ thực sự cho con người ta
cơ hội để khẳng định bản thân. Nhiều người Mỹ gốc Việt đă được trải
nghiệm điều này khi họ đă trở thành nghị viên hoặc triệu phú khi chỉ
hơn 20 năm trước tả tơi trong bộ quần áo duy nhất bước lên bờ cát
sau những cuộc vượt biên hăi hùng.
Việt Nam ta đă từng có lịch sử rất đáng tự hào và người Việt
cũng xứng đáng cơ những cơ hội phát triển như người Mỹ. Khi đất nước
bị lâm nguy chúng ta đă cùng đứng lên để bảo vệ. Hồ Chí Minh đă từng
“suy rộng ra” khái niệm “mọi người sinh ra đều có quyền b́nh đẳng”
của Tuyên ngôn độc lập Mỹ để khẳng định sự tự do và b́nh đẳng của
các quốc gia.
Ngày nay liệu chúng ta đă được b́nh đẳng với các dân tộc khác
hay chưa?
Đó là câu hỏi mà khi “cầm hộ chiếu Việt Nam” những nhà lănh đạo
nên nhạy cảm quan sát. Nếu như không thấy nhục v́ nước ḿnh thua bạn
kém bè th́ phải biết nhục khi hàng chục cô gái trẻ Việt Nam xếp hàng
cho thanh niên Đài Loan lựa chọn như những món hàng; phải biết nhục
khi hàng ngàn dân Việt cứ thấy bóng công an Hàn Quốc là cắm đầu cắm
cổ chạy; phải biết nhục khi những cụ già liệt sỹ hiện đang vẫn: “gọi
con đội mồ lên đi kiện” ngay trước các cơ quan công quyền.
Những việc phải làm
Thế giới đang đối mặt với những khó khăn vô vàn phức tạp. Nước
Mỹ đă cố gắng để thay đổi chính ḿnh, khôi phục h́nh ảnh và chung
tay giải quyết nó thông qua “Lời hứa của nước Mỹ”. Đó là lời hứa mà
ông phải thực hiện nếu muốn tiếp tục duy tŕ ở một nhiệm kỳ tiếp
theo.
Để học tập từ câu chuyện bầu cử, những người thân Cộng và chống
Cộng ở Việt Nam phải hiểu rằng chúng ta có thể bất đồng ư kiến nhưng
không tấn công nhân cách và ḷng yêu nước của nhau và dĩ nhiên là
không bỏ tù nhau.
V́ rằng ḷng yêu nước không do đảng phái và cương vị. Một bà già
c̣ng lưng đang lội nước và một ông Bí thư thành ủy trên xa lông sang
trọng có thể có sự khác nhau ghê gớm ở tính chất phản động nhưng
ḷng yêu nước có lẽ cũng bằng nhau.
Tôi tin rằng chỉ có sự đoàn kết trong sự đa dạng ư kiến bởi v́
bản chất của tự trong thâm tâm con người là đa nguyên. Và dù có
nhiều dị biệt nhưng chúng ta cùng có những điều to tát hơn để chung
lo.
Đó là đói nghèo. Đất nước ta không có ai chết đói nhưng hàng
ngàn người đang đói đến chết.
Đó là bệnh tật. Dân số nước ta rất trẻ nhưng thuộc diện nhỏ con
và suy dinh dưỡng cao. Trong một buổi tối, tôi đă lặng nh́n hàng
chục chiếc xe cứu thương đă quay đầu ra khỏi cổng viện Bạch Mai v́
dân không có tiền viện phí.
Đó là lănh thổ, lănh hải bị xâm chiếm. Là thác Bản Giốc đang kêu
lên tiếng vọng cố hương, là Trường Sa và Hoàng Sa giăy dụa trong đơn
vị hành chính Tam Sa của Trung Quốc.
Đó là tham nhũng đang hoành hành khi những tiếng nói chống lại
bị đem đi xét xử và những người treo biểu ngữ bị bắt bỏ tù.
Trên hết là mỗi một chúng ta thấy đang bức nhíp, thấy không thật
với chính ḿnh, không đủ trí tuệ và đạo đức để nói lên sự thật, nói
lên niềm khát khao dù cho khi đang họp chi bộ hay đứng trên bục
giảng bài.
Người Mỹ đă không kỳ thị về sắc tộc và đảng phái v́ nhiều người
đảng Cộng Ḥa đă bầu cho Dân Chủ và ngược lại th́ không có một cớ
ǵ mà chỉ những người là thành viên đảng cộng sản mới được quyền làm
chủ tịch Xă.
Những người lănh đạo ở Việt Nam không được lẩn trốn lịch sử mà
phải làm nên lịch sử. Nếu tiếp tục lẩn trốn, nhân dân sẽ đứng lên
làm lịch sử, đưa đất nước bước về phía trước.
Điều đầu tiên phải làm là quyền ra báo tư nhân như thời kỳ pháp
thuộc; Được quyền thành lập đảng tự do như đất nước Campuchia đă
hưởng hàng chục năm qua; Được quyền treo biểu ngữ chống tham nhũng
chống việc mất đất mất đảo mà không phải bị bỏ tù…Đó là những thay
đổi chúng ta cần phải làm ngay.
Nước Mỹ đă sang trang, Việt Nam ta không thể c̣n đọc hoài trang
sách cũ. Người Việt chúng ta, mà bắt đầu phải bằng các nhà lănh đạo,
hăy lần giở từng trang một cuốn sách phải đọc. Đó là cuốn “Từ độc
tài đến Dân Chủ” của Gene Sharp.
V́ đă đến lúc chính các “đồng chí” cũng cần được giải phóng khỏi
ư thức hệ đă là ṿng kim cô ràng buộc chính ḿnh th́ mới có một cách
tiếp cận mới hơn, tốt đẹp hơn cho dân tộc Việt Nam yêu quư này!
Luật sư Lê Quốc Quân |