Bắt
đầu lộ tŕnh dài một tháng 7 ngày, chị đi tới Moscou ( Nga ), qua
Đức, rồi tới Dunkerque ( Pháp ), thành phố gần điểm hẹn . Ở Moscou,
chị bị Tổ chức đ̣i thêm 2000 $US . Chị biết ḿnh bị lừa . Tới đây,
chị tính ra đă mất hết 9000 $US . Một người khác thế chấp 3 thửa
ruộng lấy 300 triệu đvn bằng 16 000 $US để mua chổ đi ra nước ngoài
lao động . Những người mới tới Tétéghem trước sau vài ngày, nay quen
biết nhau, nên cùng kể lại cuộc hành tŕnh của ḿnh . Hoàn cảnh
không ai giống ai . Có người phải mất tới 13000 $US, tuy giá cả lúc
hợp đồng là 7500 $US .
Ra băi đợi xe
và « nhảy xe »
Khi xe hàng chạy
tới, theo ngày giờ được thông báo trước, từng tốp 3, 4 người nắm tay
nhau t́m cách leo lên mui xe khi xe đang chạy chậm ở quảng đường ấy
. Phụ nữ được đàn ông đỡ giúp leo lên trước . Người lên được trên
mui xe đưa tay kéo người c̣n ở dưới leo tiếp lên . Trước khi đi «
nhảy xe », mọi người lo ăn cơm thật no v́ suốt cả ngày hôm đó phải
nhịn đói . Có khi phải nhịn đói hai ngày liền v́ gặp lúc t́nh h́nh
khó khăn .
« Nhảy xe » thường
có nhiều cách. Hoặc leo lên mui và nằm im trên đó . Thường xe chạy
lắc mạnh dễ làm cho người té xuống đất . Cuối năm rồi, một thanh
niên 27 tuổi, quê ở Hải dương, có vợ 2 con, bị té từ trên mui xuống
và xe cán chết . Bạn ở rừng Tétéghem tổ chức tang lễ cho anh ấy v́
cảnh sát Pháp thông báo cho Ṭa Đại sứ Hà nội ở 68, rue Boileau,
Paris 16 biết nhưng nơi đây họ không trả lời . Hoặc mở khóa vào
thùng xe. Nhưng ở trong thùng xe nguy hiểm v́ nhiều khi bị chết ngộp
hoặc chết lạnh nếu gặp thùng xe đông lạnh . Cách sau cùng là đeo
dưới lườn xe và chịu như vậy cho xe chạy suốt
40 km .
« Nhảy xe » mới chỉ
là cách thoát khỏi điểm hẹn . Khi qua tới bên kia bờ biển, tức tới
đất Anh, người lao động việt nam đi lậu c̣n phải t́m cách thoát qua
hàng rào kiểm soát của cảnh sát Anh . Biết có người thường xuyên đi
lậu qua Anh, nhưng v́ số xe hàng qua Anh quá đông nên cảnh sát Anh
không thể kiểm soát kỷ được . Nếu kiểm soát từng xe th́ bị giới vận
tải la ó phản đối, điều này sẽ ảnh hưởng bất lợi cho kinh tế của
Anh. (Nếu là công an hà nội th́ xe từng chiếc phải dừng lại, công an
sẽ mở từng bù-lon, con ốc để kiểm soát bắt cho được kẻ địch ẩn trốn
trong xe).
« Nhảy xe » thập tử
nhứt sanh như vậy mà trong những người đi t́m đường sống này có
người đă nhảy 20 lần trong 3 tháng mà không lọt . Một phụ nữ nhảy 7
lần, qua tới bên Anh, nhưng không chui qua lọt được ṿng kiểm soát
nên đành phải quay trở lại điểm hẹn .
Điểm hẹn tuy trong
cánh rừng Tétéghem của vùng Calais nhưng nơi đây cũng bị chi phối
nghiêm ngặt bởi một thứ luật giang hồ bất thành văn : rừng nào cọp
nấy . Các nhà kho là giang sơn riêng của đám người đông âu và trung
đông cùng lấy nước Anh làm mục tiêu . Nhưng đối với những người này,
có khi mục đích theo đuổi lại khác xa hơn . Họ chiếm nơi đây từ khi
trại Sangate bị ông Sarkozy đóng cửa lúc ông làm Tổng trưởng Nội vụ
. Người Việt nam mới tới lúc sau này nên chọn cánh rừng làm lănh thổ
.
Chánh sách « Xóa
đói giảm nghèo.» và « Đề án hổ trợ các Huyện nghèo đẩy mạnh xuất
khẩu lao động »
Đây là Chánh sách
của đảng và Nhà nước nên hệ thống ngân hàng Chánh sách Phát triển
của Nhà nước quảng cáo rầm rộ nhứt hiện nay là Ngân Hàng Chánh sách
xă hội Việt nam, Ngân Hàng Phát triển Việt nam, Ngân Hàng Đầu tư và
Phát triển Việt nam, Ngân Hàng Quân đội... Ngoài ra c̣n có Quỉ Tín
dụng nhân dân, Ngân Hàng thương măi Cổ phần Đô thị cùng tham gia tài
trợ Chương tŕnh « Xóa đói giảm nghèo » và « Đề án hổ trợ càc Huyện
nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động ».
Xuất khẩu lao động
thuộc diện Chánh sách của đảng và Nhà nước . Có sẳn một hệ thống
ngân hàng để tài trợ cho người xin đi lao động nước ngoài . Nhưng
trên thực tế, muốn có tiền chi trả cho Ban tổ chức đưa người đi,
phải vay ngân hàng v́ người đi lao động ở nước ngoài là người nghèo,
ở Việt nam không có lợi tức đủ sống . Điều kiện vay tiền, người đứng
vay phải có bất động sản trị giá ít nhứt 100 000 us$ . Nhưng ngân
hàng luôn luôn đánh giá dưới nửa giá thật để căn cứ trên đó cho vay
.
Chính ngân hàng lập
hồ sơ vay tiền theo chương tŕnh Xuất khẩu lao động . Khi làm hồ sơ,
ngân hàng cho biết mỗi chặng đường đi do Bộ Lao động và Thương binh
Xă hội điều khiển . Điểm hẹn tập trung và băi đáp, do Đại sứ quán Hà
nội tại chổ phụ trách . Quân đội và công an đặc trách kinh tế nước
ngoài lo các dịch vụ như ăn ở tại địa điểm tập trung, hướng dẩn ra
băi đáp để trốn qua Anh . Quân nhân và công an đảm trách công tác
này do người Tàu trả lương bằng tiền mặt tại chổ, theo từng công tác
. Nhưng trên thực tế, người lao động trên đường xuất khẩu bị bỏ rơi
. Họ sống qua ngày hoàn toàn nhờ người địa phương giúp đỡ . Như ở
rừng Tétéghem, từ năm rồi đến nay, hơn 200 người hằng ngày sống c̣n
nhờ sự vận động giúp đỡ của vị Linh mục Việt nam ở đó . Các Hội
thiện nguyện Pháp, mỗi tuần cung cấp 2 bữa ăn nóng . Các thứ vật
dụng như nồi niêu, soong chảo, giày dép, quần áo, … đều do ḷng từ
thiện của người địa phương . Người của Hà nội chỉ biết lấy tiền và
đă lấy xong rồi nên hết chuyện . Thậm chí, có người chết, Hà nội c̣n
làm ngơ được .
Chánh sách « Xoá
đói giảm nghèo » và « Đề Án hổ trợ các Huyện nghèo đẩy mạnh xuất
khẩu lao động » của đảng và Nhà nước hà nội đang khai triển mạnh,
như một trong những ưu tiên, nên khi có người tới ngân hàng vay tiền
để làm ăn, liền được nhân viên ngân hàng hướng dẫn chuyển qua Chương
tŕnh Xuất khẩu lao động nước ngoài . Họ tuyên truyền đi Anh làm
việc, lương tháng 5000 $US . Làm việc trong ṿng 4 tháng , ăn tiêu
xong, lấy lại đủ số tiền đầu tư . Sau đó chỉ có phất lên luôn!!!
Đi Anh theo chương
tŕnh « Xóa đói giảm nghèo » và « Đề án hổ trợ các Huyện nghèo đẩy
mạnh xuất khẩu lao động » do ngân hàng trong Hệ thống các Ngân hàng
Nhà nước tài trợ có giá biểu cụ thể theo từng lộ tŕnh: Đi Anh bằng
đường bộ phải trả 15 000 $US . Đường hàng không là 20 000 $US . Mượn
ngân hàng 15 000 $US phải trả tiền lời ngay sau khi lấy tiền 5,3 $US
/ ngày . Đi đường bộ bắt đầu qua nước Tàu . Từ đây tiếp tục đi bằng
xe car qua các nước trên đường dẩn tới Anh . Đi bằng đường hàng
không tới Moscou (Nga), đi xe car qua Đức hoặc Ba-lan, qua Pháp . Đi
đường bộ hay hàng không cũng đều tới vùng Calais dừng lại điểm hẹn
là rừng Tétéghem chờ cơ hội qua Anh...
Cách trả tiền theo
hợp đồng kư từ bên Việt nam với ngân hàng cho vay chia ra làm 4 lần
theo 4 giai đoạn của lộ tŕnh . Việt nam – Tàu : trả 3000 $US, Tàu-Nga
: trả 4000 $US, Nga-Balan, Đức, Bỉ và Pháp : 3500 $US, Pháp-Anh,
trạm cuối : 4500 $US . Nếu thấy có thể tự túc đi qua Anh được th́
khỏi trả khoản tiền này . Về cách đi qua Anh vẫn có người hướng dẫn
đi an toàn tới nơi . Qua tới Anh có ngay bộ phận lao động đưa đón,
bảo đảm việc làm trong ṿng 2 ngày, chậm lắm là 3 ngày . Nếu trả
trọn từ Việt nam 15 000 hay 20 000 us$ th́ trong ṿng 15 ngày tới
nơi an toàn .
Trên thực tế,
tại rừng Tétéghem, trong số những người đang ở đây, trong lúc này,
có người đă chi trả trên giá của hợp đồng kư tại Việt nam .
Người đi theo
chương tŕnh lao động ở Anh, khi tới Tàu phải khai sụt tuổi ít nhứt
12 tuổi để cho phù hợp với tuổi lao động . Khi qua tới Nga, người đi
lao động thấy ḿnh không có một thứ giấy tờ ǵ trong người hết cả .
Bổng chốc, họ trở thành người vô gia cư, vô tổ quốc .
Vài trường hợp cụ thể
Một thanh niên đến từ cuối năm rồi cho niết anh đă chi trả
cho tổ chức dẫn anh đi hết 17 000 $US . Anh đi đường bộ 1 tháng, nằm
rừng 2 tháng, chuyển hướng đi 3 lần . Tại điểm hẹn, anh bị chuyển
lán 2 lần . Lán 1 thuộc rừng Tétéghem, lán 3 thuộc rừng Grande
Synthe . Mỗi lần chuyển lán đều phải trả tiền . Việc chuyển lán do
người của Tổ chức quyết định . Anh c̣n đang ở trong rừng, chưa biết
ngày nào được đi qua Anh và được làm việc . Tiền lương sẽ được bao
nhiêu . Nhưng anh vừa nhận được tin từ bên nhà, gia đ́nh anh đă trả
cho Ngân Hàng Chánh sách Xóa đói giảm nghèo hết 30 000 $US .
Anh cho biết
vài người khác, tài sản thế chấp ngân hàng nay đă bị ngân hàng phát
măi v́ không trả được tiền lời!!!
Một cánh rừng
chia ra làm nhiều lán . Như rừng Grande Synthe có 5 lán . Mỗi lán có
chừng 30 người do một trưởng lán trông coi . Mà trưởng lán không ai
khác hơn là công an đặc trách kinh tế ở nước ngoài từ Việt nam qua
công tác . Công an cũng đi theo người xuất khẩu lao động phát xuất
từ Việt nam, theo đường bộ hoặc theo đường hàng không . Nhưng chỉ đi
một chặng đường trên lộ tŕnh dài v́ hết một chặng có một người khác
thay thế.
Ở lán một thời
gian được biết việc làm ở bên nước Anh là đi trồng « cỏ », tức trồng
cần sa . Nghe nói ở Anh, những người lao động Việt nam không phải
tất cả được sống tập trung, gần nhau . Có người làm việc cách Luân
đôn 80 km, trong một cái nhà mênh mông biệt lập ở xa thành phố. Muốn
trốn đi cũng không biết trốn cách nào thoát được . Thân phận của họ
không khác ǵ bị nhốt trong một cái chuồng suốt thời gian làm việc .
Ở trong nhà nóng trên 30°C . Ra bên ngoài lạnh dưới O°C . Nhiều
người lớn tuổi, sức yếu v́ phải làm việc ngày 12 giờ, ăn uống thiếu
thốn do phải tiện tặn v́ lương chỉ có 350 bảng Anh (sterling), chớ
không phải 5000 $US như nhân viện ngân hàng nói lúc tuyên truyền kêu
gọi xuất khẩu lao động . Có người cuối tháng để dành được 50 bảng
Anh . Có người không c̣n một đồng nào hết nếu chẳng may ngă bịnh
trong tháng .
Cuối tháng, một
người việt nam tới lấy cần sa tươi . Một người Tàu tới phát lương
bằng tiền mặt . Công nhân không được nói chuyện với người không phải
cùng ở và làm việc tại chổ .
Có người liên
lạc được với gia đ́nh ở Việt nam cho biết sự thật về công việc làm,
đời sống ở Anh và lương bổng của họ . Mọi người chỉ c̣n biết đau
ḷng v́ chắc chắn tài sản thế chấp ngân hàng thuộc Chánh sách đảng
và Nhà nước « Xóa đói giảm nghèo » và « Đề án hổ trợ các Huyện nghèo
đẩy mạnh xuất khẩu lao động » sẽ bị phát măi nay mai .
Theo những
người Việt nam đang trồng cần sa tại Anh cho biết th́ ở đây có ít
nhứt 500 địa điểm trồng cần sa rất kín đáo và thường di chuyển . Chế
biến cần sa thành món hàng cho thị trường do người Việt nam đảm
trách ở 150 cơ sở cũng kín đáo .
Việc đóng gói, bao b́
do công an Việt nam làm . Phân phối tiêu thụ do người Tàu . Người
Việt nam làm việc ở đây không có ai biết được đường dây tiêu thụ .
Có điều lạ là cần sa xuất phát từ đây nhưng trên nước Anh, người ta
không thấy lưu hành .
Trước đây có người Việt nam làm giàu nhờ trồng cần sa . Nhưng chỉ
thời gian sau, những người làm ăn độc lập này bị chết bất đắc kỳ tử
. Thị trường này nằm trọn trong tay người Tàu . Đảng và Nhà nước Hà
nội gởi người qua hợp tác hữu nghị và bền vững với người anh em cùng
chủ nghĩa xă hội với nhau .
Trên báo Sài g̣n Tiếp Thị và Tuổi Trẻ trong nước có loan tin về đời
sống và đồng lương của những người lao động việt nam theo Chánh sách
Xuất khẩu lao động của các Huyện nghèo, nhưng không nói rỏ chi tiết
nên việc cảnh báo đồng bào chưa đủ hiệu lực. Vẫn c̣n người cầm thế
nhà đất để đi ra nước ngoài làm việc kiếm tiền nuôi gia đ́nh hơn ở
lại cùng chung số phận nghèo đói với nhau . Họ không biết giấc mơ
đổi đời chỉ là cơn ác mộng đến với họ giữa ban ngày .
Những người về Việt nam
nên nói ra với bạn bè, bà con sự thật về những người lao động ở nước
ngoài để kịp ngăn ngừa sự tán gia bại sản của đồng bào nghèo ngay từ
gốc . Hơn nữa, khi đă làm hợp đồng đi lao động nước ngoài, mà qua
Anh trồng cần sa, như những người này, th́ sẽ khó ḷng về được quê
hương v́ trước sau ǵ họ cũng bị phát giác và bị bắt giam tù chưa kể
là đảng và Nhà nước VN sẽ không bao giờ chấp nhận cho những người
lao động nay bị xem là bất hợp pháp như họ hồi hương .
Xa nhà, ngày Tết sắp tới . Một thanh niên nhớ nhà, nhớ vợ con :
“ … Tết đến rồi em
ơi, anh nhớ lắm .
Mắt anh vọng về thèm khát của quê hương .
Anh muốn làm Tôn Ngộ Không hóa núi sông
Biến một phép về nơi xứ mẹ
Nhưng ảo tưởng bao giờ làm được thế
Nên anh đành chấp nhận phải xa quê …”
Một người khác
than qua nước mắt :
“…Muốn quay về nhưng
cách trở núi non,
Đường xa lắm em ơi,
xa ngàn dặm …” |