Tháng 1/2010,
hàng loạt trí thức trẻ, họ là những người có tài, ra đời trong ḷng
chế độ mới, trưởng thành trong các mái trường XHCN, họ là những
người không hề bị nhiễm thói hư tật xấu của bọn phong kiến, đế quốc,
thực dân, phản động… bỗng dưng theo nhau “phạm tội”,
theo nhau “nhận tội”, “xin khoan hồng”,
rồi ra toà, rồi tù tội, bỏ lại vợ đẹp con khôn, bỏ lại nhà cao cửa
rộng, bỏ lại cha già mẹ héo, bỏ lại doanh nghiệp và tiền tài, niềm
mơ ước của không biết bao nhiêu người. Người ta muốn mọi người tin
rằng, đó là những kẻ mù quáng, nông nổi, dại dột và lầm lạc! Điều đó,
ai có thể tin được? Là lớp người đi làm Giáo Dục là để được sống với
những chuẩn mực làm người chứ không lấy Giáo Dục như một cơ hội, như
một phương kế để làm giầu, chúng tôi không thể yên tâm được trước
những hiện tượng không thể gọi là b́nh thường đă đến với những người
trí thức trẻ đó.
Bài “Phạm
Thanh Nghiên và những kỉ niệm…” của tôi đă ra đời từ những
biến cố và trăn trở như vậy. Bài viết đó tôi viết về một cháu gái có
vẻ như chẳng hề liên quan ǵ đến ngành GD – ĐT đang chao đảo bởi
nhiều giá trị đạo đức truyền thống tưởng sẽ vĩnh hằng cùng năm tháng,
bỗng bị lung lay và sụp đổ tan tành trước sức quyến rũ mănh liệt của
văn minh hàng hoá, của chủ nghĩa thực dụng, của trào lưu sống hưởng
thụ cho ḿnh và vô t́nh, vô cảm với mọi người.
“Nền giáo
dục hôm nay như một cô gái nhà lành không c̣n giữ được phẩm hạnh đă
phải cúi đầu chấp nhận thân phận Ô Sin…”
Nền giáo dục
hôm nay như một cô gái nhà lành không c̣n giữ được phẩm hạnh đă phải
cúi đầu chấp nhận thân phận Ô Sin trong “Nền kinh tế thị
trường theo định hướng XHCN”, th́ “Cây Thánh Giá” trên lưng
những người thầy chân chính vốn đă nặng nề nay càng thêm nặng nề hơn
và lần đầu tiên trong lịch sử của dân tộc Việt Nam, một dân tộc
trọng đạo nghĩa, hiếu học, coi đạo học như một thứ tôn giáo th́ nay
lại xuất hiện những khái niệm hết sức xa lạ: “Thương mại hoá
học đường”, “Dậy học là một nghề vừa bạc bẽo vừa nguy
hiểm”, là “Khúc sông quê” để ngày ngày người
ta “Thả Lưới”, “Buông Câu”, là
“Chùm khế ngọt” để người ta trèo hái suốt cả nhiệm kỳ! Nghề
giáo ngay trong thời thịnh trị đă là một nghề không hề đơn giản,
trong bối cảnh của một xă hội khủng hoảng, bế tắc và rối ren như
hiện nay, những nhà giáo trọng nhân cách tránh sao cho khỏi sự lúng
túng khi phải đối diện với những điều bất xứng xuất hiện như một
thách thức:
• Thử hỏi: Biết
dạy bài “Kính trọng ông bà, cha mẹ” thế nào đây khi
trong 5 điều dạy bảo thế hệ trẻ lại thiếu điều kính yêu bậc sinh
thành ra ḿnh ?!
• Thử hỏi: Sẽ
dạy bài “Ḷng yêu nước” thế nào đây? Khi học sinh,
sinh viên… xuống đường bày tỏ sự khẳng định “Hoàng Sa - Trường Sa là
của Việt Nam !” th́ lại bị nghiêm cấm, hăm doạ mà người đi hăm doạ
không phải lúc nào cũng là Công An , nhiều lúc lại là những quan
chức của Bộ Giáo Dục, của lănh đạo Sở Giáo Dục, của Hiệu Trưởng của
các trường học.
• Thử hỏi: Chủ
đề “Yêu Đồng Bào” sẽ được dạy thế nào khi Phạm Thanh
Nghiên và sinh viên Ngô Quỳnh đi Hoằng Hoá Thanh Hoá để thăm hỏi bà
con ngư dân bị phía Trung Quốc bắn giết trên Biển Đông… lại bị cật
vấn, rồi bị truy cứu như truy cứu những hành vi tội lỗi, không được
phép. Yêu nhân dân thế nào mà hàng vạn nấm mồ liệt sĩ đă ngă xuống
trên miền biên ải trong trận chiến 1979; những người lính hải quân
của VNCH đă ngă xuống ở Hoàng Sa tháng 1/1974; những chiến sĩ hải
quân trên đảo Gac Ma Trường Sa năm 1988 đă anh dũng chiến đấu giữ
đảo đến viên đạn cuối cùng rồi nắm tay nhau đứng lên kiêu hănh đón
nhận cái chết và lính thuỷ đánh bộ Trung Quốc đă chơi tṛ bắn hạ họ
như bắn hạ những con hải âu đă giă cánh giữa trùng khơi… V́ sao đến
nay họ vẫn chưa được một nén hương, chưa được vinh danh là những
ngựi con anh dũng của dân tộc?
• Thử hỏi: Sẽ
dạy bài “Học tập tốt – Lao động tốt” thế nào đây khi
vây bủa xung quanh học sinh, sinh viên là những áp lực phải học thêm
đến từ chương tŕnh quá nặng, từ sách giáo khoa với biết bao sai sót,
từ nhu cầu tự tăng thu nhập bằng dạy thêm của thầy cô giáo luôn song
hành tỉ lệ thuận với sự mất giá của đồng tiền…
Với những “Đơn
t́nh nguyện học thêm” đồng loạt của học sinh để đối phó với những
điều cấm mà chẳng ai cấm được ai.
• Thử hỏi: Bài
“Khiêm tốn - thật thà – dũng cảm”… sẽ được dạy thế nào,
khi một nhà lănh đạo trong phút cao hứng đă huênh hoang với ngựi
nghe về vai tṛ ǵn giữ hoà b́nh cho toàn thế giới của Việt Nam
(!?), về t́nh trạng tham nhũng ở Việt Nam rất đơn giản chỉ là trót
tiêu tiền của công rồi quên trả! Ấy vậy mà các ông bà “kiều” vẫn cứ
pháo tay đôm đốp mới lạ! và khi những chiếc tầu Trung Quốc đă đâm
ch́m tầu cá của ngư dân Việt Nam, lại được người có trách nhiệm của
Việt Nam gọi là tầu lạ! Đám đầu gấu đánh đập giáo dân …được gọi là
“Quần chúng tự phát!”…th́ bài giảng về những phẩm chất “khiêm tốn -
thật thà và dũng cảm” chỉ nên dạy cho chim sáo, chim khiếu mà thôi.
• Thử hỏi: Dạy
bài: “Quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách!”, biết
dạy thế nào đây khi các trí thức lớn của đất nước quy tụ trong tổ
chức IDS (Viện nghiên cứu phát triển - Một tổ chức tư nhân của xă
hội dân sự Việt Nam)…bị o ép đến mức phải tự giải thể. Một tiếng nói
phản biện tích cực và ôn hoà khác cũng của xă hội dân sự VN là trang
mạng Bô xít th́ bị đánh sập, các nhà tổ chức Bauxite.info được cơ
quan an ninh “săn sóc”. Mới đây hàng chục THẤT PHU đă theo nhau vào
tù v́ đă trót HỮU TRÁCH! Trong đó không ít là những Thạc sĩ, Cử nhân
khoa học, Bác sĩ, Nhà văn, Nhà thơ, Nhà giáo, Nhà báo, Kĩ sư, Luật
sư, Sinh viên… Như vậy là thầy giáo dạy bài “Quốc gia hưng vong -
Thất phu hữu trách” hay bao nhiêu th́ có tội bấy nhiêu trước học tṛ!
• Thử hỏi: Sẽ
dạy bài “Xă hội pháp trị”, bài “Chế độ ta là chế
độ Của Dân – Do Dân – V́ Dân”, bài “Bài công bằng xă
hội” thế nào đây? Khi phân hoá giàu nghèo đă là quăng cách
từ đỉnh núi xuống vực sâu! Khi bức tường rào của tư gia gia đ́nh ông
Luật Sư Cù Huy Hà Vũ nổi tiếng v́ dám kiện cả Thủ Tướng, vừa mới bị
đánh sập!
Trở lại phạm vi
của bài viết về Phạm Thanh Nghiên của tôi, tôi không rơ những thầy
cô giáo nào đă từng dậy cháu ? Tôi tin chắc rằng, ở tuổi cắp sách
đến trường, để học những bài học tôi vừa kể ở trên, cháu đă gặp được
những thầy cô giáo tốt. Theo tôi, những nhà giáo đó đă rất thành
công trong những nỗ lực giáo dục, nuôi dưỡng, đă hun đúc được trong
cháu Nghiên ngọn lửa yêu nước, yêu Nhân Dân thật nồng nhiệt, thật
đáng trân trọng và tự hào. Theo tôi Ḷng Yêu Nước, yêu con
người là phẩm chất quan trọng nhất, cao cả nhất trong các
phẩm chất làm người mà người thầy, người cô phải cài đặt bằng được
vào nơi huy hoàng thiêng liêng nhất trong tâm khảm người học sinh
của ḿnh. Cũng ở bài viết này, khi tôi hạ bút viết :
“…Ḷng
Yêu Nước, yêu con người là phẩm chất quan trọng nhất, cao cả nhất
trong các phẩm chất làm người mà người thầy, người cô phải cài đặt
bằng được vào nơi huy hoàng thiêng liêng nhất trong tâm khảm người
học sinh của ḿnh.”
….. Khi nhắc
lại cả loạt danh xưng một thời của tôi như thế, Phạm ThanhNghiên đâu
có biết cháu đă gợi dậy trong tôi những kỉ niệm thất bại mà tôi đă
cố gắng để quên đi. Giờ đây sau hơn 4 năm, đặc biệt là sau khi Người
Đương Thời đựơc cả nước yêu thích nhất năm 2006 Đỗ Việt Khoa bị báo
chí “Lề Phải” và Lănh đạo Giáo Dục- Đào Tạo (GD-ĐT) Hà Nội hạ nhục
thành công, th́ cuộc vận động 2 không rồi lại 4 không:
* Không gian dối trong
thi cử
* Không vị thành tích
trong thi đua, rồi lại thêm…
* Không băng hoại đạo
đức đối với thầy cô giáo..
* Không ngồi nhầm lớp
với học sinh…
chẳng c̣n thấy ai nhắc
đến những nội dung này nữa. GD - ĐT cả nước bước vào năm cuối cùng
của thập kỉ đầu tiên của thế kỉ 21 với những kết quả thi cử lại đạt
“Tuổi Vàng” ”99,99%”và tác giả làm nên những thành tích đó là những
gương mặt” bự phấn sáp” của những ”Quư Ông”, “Quư Bà”, những“Mệnh
Phụ - Phu Nhân”, những “Người Đẹp” xồn xồn… lộng lẫy chỉ nhờ “Mỹ
Phẩm loại 2”…và tất cả họ như cùng nhau vui vẻ uà vào “Vở Tuồng Đồ”
vĩ đại có cùng ngôn ngữ đối thoại là :
“Nói Dzậy! mà không
phải Dzậy!”. Nói “Hai Không!”, nói “Bốn Không!”cứ nói, đừng nhẹ dạ
mà làm thật, làm thật sẽ được coi là không b́nh thường, không hiểu
biết đấy.
Vở Tuồng GD – ĐT hôm
nay có khác ǵ đâu hoạt cảnh : Tháng trước ông Nguyễn Minh Triết gơ
cửa VATICAN để đối thoại với Đức Giáo Hoàng, Nhà Lănh Đạo tinh thần
của khối Công giáo toàn thế giới, cũng là Đấng Bề Trên cao cả của
những người công giáo ở Việt Nam đang có nhiều bức xúc với Đảng và
Chính Quyền trong nước th́ tháng sau lại có ông ngang nhiên xua lính
đi đập nát Thánh Giá biểu tượng thiêng liêng của giáo dân một Xứ đạo
nghèo nơi xóm núi thuộc tỉnh Hà Tây cũ.
Buộc phải đặt
bút viết những ḍng như thế, tôi đă không dấu được những cảm nhận
hết sức bi quan khi quan sát những người làm Giáo Dục ở những nơi mà
tôi đă từng công tác, đă từng gặp gỡ họ. Viết như thế, nào tôi có ư
gây sức ép ǵ với ai đâu mà một nhà lănh đạo của GD Hà nội đă vội la
lối: “Ông Long có định gây sức ép với chúng tôi cũng chẳng
được!”
Nếu không gửi
tới các quư vị bài báo mang nỗi thất vọng mà tôi đă viết, tôi có mặc
cảm của người không đàng hoàng, người có lỗi và sự sơ xuất đó có thể
sẽ lại kích hoạt, làm xuất hiện cách hiểu bôi bác, sai lạc về tôi từ
một số người …mà tôi cũng quá hiểu về họ.
Thưa quư vị!
Qua loạt bài
điều tra về Giáo dục mà tôi có ư định sẽ công bố vào một thời điểm
thích hợp quư vị sẽ thấy cái cao đạo, cái thấp hèn, cái chân thực,
cái vừa giả dối vừa thớ lợ trong Giáo Dục măi là những ám ảnh, là
những món nợ dai dẳng với sự nghiệp mà tôi đă chọn lựa từ hơn 40 năm
về trước và tôi không hề hối hận về sự chọn lựa này.
Cũng là không
thừa khi tôi gửi tới quư vị lời khuyến cáo có thể là không phải đối
với quư vị nhưng lời khuyến cáo đó là chân thành và cần thiết :
Nhận được bài
báo này, quư vị có thể gửi và cũng có thể chẳng cần phải gửi nó cho
cơ quan an ninh làm ǵ v́ tôi đă công khai nó trên mạng thông tin
toàn cầu rồi. Tức là tôi đă chuẩn bị đầy đủ ư thức để chịu trách
nhiệm về những ǵ mà tôi đă đưa ra, kể cả mọi hệ luỵ có thể sẽ đến
với tôi.
Cuối cùng, nhân
dịp năm mới sắp đến, xin chúc quư vị một năm mới an khang, thịnh
vượng, thành công và tiến bộ trong sự nghiệp chấn hưng nền Giáo Dục
của đất nước chúng ta.
Hà Đông những
ngày cuối năm Con Trâu 2009. |